شنبه، مرداد ۲۶، ۱۳۸۷


قزوين

قزوين بناي اوليه شهر قزوين را به شاپور اول ساساني معروف به شادشاپور نسبت مي‌دهند : شادشاپور شهر قزوين را براي جلوگيري از تهاجمات ديالمه بنا نهاد و در آن دژ و استحكامات به وجود آورد و سپاهيان خود را در آن‌ها استقرار داد. به مرور زمان ، پايگاه نظامي شاپور توسعه يافت و هسته اصلي شهر قزوين به وجود آمد. موقعيت اين شهر هموراه به عنوان گذرگاه مهم طبرستان و درياي مازندران ( خزر ) اهميت فراوان داشته‌ است. بعد از حمله اعراب به ايران و آغاز دوره فتوحات اسلامي ، براء‌بن عازب ـ از سرداران معروف عرب ـ در سال 24 هجري قمري ، قزوين را محاصره كرد . مردم قزوين مانند مردم بسياري از شهرهاي ديگر ، اسلام را پذيرفتند و از پرداخت جريمه معاف شدند. و قزوين كه در دوره ساسانيان پايگاه مستحكمي براي جلوگيري از هجوم مهاجمان ديلمي بود، در دوره اسلامي نيز به پايگاه و مبداء عمليات بعدي لشگريان عرب تبديل شد. در زمان امويان ، محمد ـ پسر حجاج‌بن يوسف معروف ـ نخستين مسجد جمعه آن را بنا نهاد كه به مسجدالئور معروف شد . اين مسجد تا زمان هارون‌الرشد معتبرترين مسجد قزوين بود . در سال 176 هـ . ق قلعه يا شهر ديگري توسط خليفه‌هاي موسي‌بن عباسي در مقابل شهر قديم قزوين ساخته شد كه به مدينه موسي يا مدينه مباركيه معروف شد. در دوره‌هاي بعد ، هنگامي كه هارون‌الرشيد خليفه عباسي در راه خراسان از قزوين مي‌گذشت، پس از آگاهي از گرفتاري‌هاي مردم قزوين در مقابل هجوم‌هاي ديالمه و مقاومت شجاعانه آن‌ها ، دستور داد سعدبن‌العاس ـ والي عراقين و قزوين ـ حصاري به دور مدينه موسي و مباركيه بكشد و مسجدي نيز در آن بسازد؛ ولي به علت مرگ هارون‌الرشيد ، حصار ناتمام ماند ؛ تا اين‌كه يكي از فرماندهان ترك دستگاه عباسي به نام موسي‌ابن‌بنا كه مأمور جنگ با حسين‌بن زيد علوي شده بود، در سال 256 هجري قمري بناي آن را به اتمام رساند.ناصر خسرو قبادياني در سفرنامه خود در سال 438 هجري قمري شهر قزوين را چنين توصيف كرده است: . . . باغستان بسيار داشت . بي‌ديوار و خار، و هيچ مانعي از دخول در باغات ، و قزوين را شهري نيكو ديدم ، باروي حصين و كنگره بر آن نهاده و بازارهاي خوب ، مگر آن‌كه آب در آن اندك بود و منحصر به كارگرها در زيرزمين و رئيس آن شهر مروي علوي بود. از اواخر قرن پنجم هجري تا زمان حمله هلاكو به قلعه‌هاي اسماعيليان ، سرزمين قزوين تحت تأثير حوادث مربوط به نهضت حسن صباح و جانشينان او قرار داشت و شاهد نبردها و جنگ‌هاي طولاني ميان سپاه حكومت مركزي و اسماعيليان بود. در زمان صفويه ، با برگزيده شدن قزوين به پايتختي ، اين شهر اعتبار بيش‌تري يافت و آثار و بناهاي متعددي در آن بنا گرديد. در دوره قاجاريه كه تهران به پايتختي انتخاب شد، قزوين به علت استقرار در مسير جاده تهران به اروپا و روسيه ، اهميت قابل ملاحظه‌اي يافت. در خصوص پيدايش نام قزوين ، در متن‌هاي تاريخي، نظراتي چند مطرح شده است كه در زير خلاصه‌اي از آن‌ها آورده مي‌شود: تاريخنگاران ايراني و عرب بر آن‌اند كه واژه « قزوين » از جمله « اين كش‌وين » گرفته شده است. گويند سركرده سپاه كسرا در صف لشكريان خود به هنگام نبرد در اين سرزمين خللي ديد و با عبارت « اين كش‌وين » ( يعني بدان كج بنگر ) زير دست خود را مأمور رفع خلل كرد و در نتيجه ، سپاهيان او پيروز شدند. آن‌گاه در جايگاه مزبور شهري بنا كردند و به اين مناسبت آنجا را « كشوين » ناميدند و در دوره اسلامي ، عرب‌ها ، اين واژه را معرب كرده و آن را « قزوين » ناميدند. اما در متن‌هاي تاريخي يوناني چنين آمده است كه : پيش ا زدوران هخامنشي ، مردمي در كرانه غربي درياي قزوين مي‌زيستند كه به گفته بعضي از تاريخنگاران يوناني و آريايي، از نژاد « ميت‌تاني » شمرده مي‌شدند. اين قوم كه آن را كاسي يا كاسيت ناميده‌اند ، ظاهراً مدت‌ها پيش از مادها به ايران آمده و قرن‌ها در كرانه غربي درياي كاسپين ( خزر ) استقرار يافته بود. نام قزوين نيز گويا از همين نام ( كاسپين ) گرفته شده است . نظر ديگري ، وجه تسميه قزوين را متأثر از موقعيت طبيعي ، جغرافيايي و حوادث تاريخيِ روي داده در آن مي‌داند. گفته مي‌شود كه كوهستان‌هاي شمالي قزوين همواره زيستگاه مردمان سركش بوده و آبادي‌هاي دشت قزوين پيوسته دستخوش تاخت و تاز و تاراج طايفه‌هاي گوناگون بوده است . براي جلوگيري از تاخت و تاز كوه‌نشينان ، به فرمان حاكم وقت ، يك دژ در مدخل كوهستان شمالي قزوين و دژ بزرگ ديگري براي استقرار سپاهيان در محل كنوني قزوين بنا كرده‌اند : اولي را « دژ بالا » و دومي را « دژ پايين » ناميده‌اند . با گذشت زمان ، نام « دژ پايين » دچار دگرگوني شده و به « دژپين » ، « گژوين» و سپس « كشوين» تبديل شده است. در دوران شاپور ذوالاكتاف ، بر جاي همان دژ ، قلعه‌اي بنا كرده و به همان نامي كه قبلاً به آن معروف بوده، آن را « كشوين » خوانده‌اند. اين نام در دوره اسلامي معرب شده و به « قزوين » تغيير يافته است. در حال حاضر، قزوين يكي از شهرهاي آباد و بزرگ ايران و مركز استان قزوين مي‌باشد. تاكستان شهر تاكستان در گذشته « سياده » يا « سيادهن» ناميده مي‌شد و به سرزمين تات‌ها معروف بود . اين شهر از سابقه تاريخي طولاني برخوردار است و در دوران ساسانيان ، شهري‌آباد بوده و از موقعيت ممتازي برخوردار بوده است. آثار گچ‌بري جالب مربوط به دوره ساساني كه در « تپه خندو» واقع در شمال شرقي تاكستان به دست آمده‌اند ، نشانه‌اي از آباداني اين منطقه در آن دوران است. حمدالله مستوفي در كتاب نزهت‌القلوب از تاكستان به نام « سيادهان » نام برده است و در لغت‌نامه دهخدا، نام گذشته اين شهر ، « سيادهن» ذكر شده است . بنا به برخي اقوال ، «سيادهن » يا « سيادهان » شكل تغيير يافته واژه « سه دهان » بوده و آن نيز صورت معرب « سه‌دژان» پارسي است. هم‌چنين ، بر روي كتيبه‌اي يوناني مربوط به 230 سال قبل ، موسوم به « پئوتين گرايا» نام « سيادهن » حك شده است. شهرستان تاكستان يكي از قطب‌هاي كشاورزي استان قزوين مي‌باشد و در مسير جاده اصلي تهران به اروپا واقع شده است. مكان‌‌هاي تاريخي و ديدني‌هاي استان درياچه اِوان - قزوين چشمه آبگرم خرقان - 95 كيلومتري قزوين چشمه‌هاي آب معدني ترش و لرزان - 45 كيلومتري جاده قزوين ـ رشت سردر عالي قاپو - قزوين عمارت چهل ستون - قزوين قلعه الموت - قزوين قلعه نويزر شاه - قزوين قلعه لمسبر - شرق « شترخان » قزوين قلعه سميران - دهستان طارم قلعه سنگرود - شمال قزوين قلعه شيركوه - قزوين قلعه ساسان ( آرامگاه بزرگ) - دهستان طارم قلعه محمّد زمان خان رشوند - شمال قزوين قلعه و آثار ايوان نياق - 16 كيلومتري قزوين برج‌هاي خرقان - 32 كيلومتري جاده قزوين، همدان برج‌ باراجين - 12 كيلومتري شمال قزوين برج سنگي با كتيبه كوفي - شمال شرق قلعه ساسان يله‌ گنبد - 37 كيلومتري جاده قزوين، رشت كافر گنبد - روستاي نياق ، 16 كيلومتري قزوين گرمابه صفا - انتهاي خيابان مولوي قزوين آب‌ آنبار حاج كاظم - قزوين آب انبار حكيم - قزوين آب انبار سردار كوچك - قزوين آب انبار پنجه علي - قزوين آب انبار جنب مسجد جامع كبير - قزوين آب انبار حاجي بابا ( خطيب ) - قزوين آب انبار حاج ملا آقا - قزوين آب انبار حاج كريم - قزوين آب انبار رزگره كوچه - قزوين آب انبار شيشه‌گر - قزوين آب انبار خان - قزوين آب انبار لالو - قزوين پل شاه عباس - قزوين، يوئين زهرا پل لوشان - جاده قزوين، رشت سد قديمي سيد علي خان - قزون سد قديمي سپهسالار - قزوين گورستان حسن آباد و گنبد آن - روستاي حسن‌آباد قزوين گورستان شاه‌كوه - قزوين روستاي تاريخي گاز رخان - الموت روستاي تاريخي هرزويل - بعد از پل لوشان بازار تاريخي قزوين - قزوين كاروانسراي محمد آباد خره - جاده قزوين، بوئين زهرا كاروانسراي پنبه - قزوين كاروانسراي قربان‌علي نمازان - قزوين كاروانسراي سلطان آباد - 10 كيلومتري قزوين سراي رضوي - جنوب قيصريه، قزوين سراي وزير - روبروي قيصريه، قزوين سراي ضرابخانه - ميان بازار قديمي، قزوين سراي گلشن - قزوين سراي حاج‌رضا - قزوين سراي شاهسرودي - قزوين مسجد جامع كبير - خيابان شهداء قزوين مسجد حيدريه - محله پنبه‌ريسي قزوين مسجد النبي – قزوين، محل برگزاري نماز جمعه مسجد سنجيده - محله راه ري قزوين حسينيه اميني‌ها - خيابان مولوي قزوين مسجد و مدرسه سردار- خيابان تبريز قزوين مسجد و مدرسه شيخ‌الاسلام - خيابان شهداي قزوين مسجد و مدرسه صالحيه - خيابان مولوي قزوين مسجد پنجه علي - خيابان پيغمبريه قزوين آرامگاه حمدالله مستوفي - محله پنبه ريسه قزوين آرامگاه خليل بن غازي قزويني - ميدان محله آخوند قزوين آرامگاه رئيس المجاهدين - جاده قزوين، كرج آرامگاه صدر جهان ( امام‌زاده اباذر ) - ارتفاعات شمال شرقي قزوين آرامگاه شيخ احمد غزالي - كوچه امامزاده اسماعيل قزوين آرامگاه ميرابراهيم - گورستان عتيق قزوين آرامگاه پير سفيد - محله پنبه ريسه قزوين امامزاده اسماعيل - خيابان شهدا، قزوين امامزاده اسماعيل - خيابان قزوين، رشت امامزاده بي‌بي‌زبيده - قزوين امامزاده بي‌بي سكينه – سنقرآباد، قزوين امامزاده زرآباد - رودبار الموت امامزاده شاهزاده حسين - قزوين امامزاده سلطان قيس ( ويس ) - 16 كيلومتري قزوين ، روستاي نياب امامزاده عبدالله - روستاي فارسجين قزوين امامزاده كمال - روستاي ضياء آباد دودانگه قزوين امامزاده محمد طاهر - روستاي آوج قزوين امامزاده ولي - روستاي ضياء آباد دودانگه امامزاده سلطان سيد محمّد - خيابان مولوي قزوين امامزاده آينه خاتون - محله پنبه ريسه قزوين امامزاده علي - روستاي شكرناب قزوين امامزاده علي‌اكبر - روستاي سگزآباد قزوين پيغمبريه - قزوين موزه عمارت كلاه فرنگي - قزوين ديدني‌هاي شهرستان تاكستان نام محل چشمه يله‌گنبد - قاقازان تاكستان چشمه آبگرم جاده تاكستان ، آوج - تاكستان قلعه دختر ( قزقلعه ) - 15 كيلومتري جاده زنجان، تاكستان حمام شاه عباس - تاكستان امامزاده صالح و امامزاده سليمان - روستاي نهاوند تاكستان امامزاده فضل الله - جاده ابهر تاكستان بقعه پير - جنب قبرستان تاكستان امامزاده زلان - 6 كيلومتري تاكستان ، روستاي نرجه

هیچ نظری موجود نیست: